Dzień: czwartek, 13 kwietnia 2023 r.
Miejsce: Uniwersytet w Bolonii

13 kwietnia 2023 r. przedstawiłem referat na temat kryzysu praworządności w Polsce w czasie seminarium zorganizowanego w ramach sieci Europaeum na Uniwersytecie w Bolonii pt. Democracy in Europe.

Europaeum to sieć wiodących europejskich uniwersytetów, koordynowana przez Uniwersytet w Oxfordzie, która realizuje różne programy dydaktyczne. Uczestniczyłem w panelu moderowanym przez prof. Hartmuta Mayera, z udziałem prof. Ricka Lawsona (Uniwersytet w Leiden) oraz prof. Thomasa Risse (Wolny Uniwersytet w Berlinie).

W moim wystąpieniu zwróciłem uwagę na znaczenie społeczeństwa obywatelskiego dla obrony rządów prawa. Bez aktywnego zaangażowania w protesty, ale także postępowania sądowe, Komisja Europejska nie posiadałaby wystarczającej legitymizacji, aby reagować na sytuację w Polsce. Podobnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka nie byłyby w stanie tak aktywnie oceniać praktyki polskich władz i kształtować orzecznictwo dotyczące niezależności sądów.

Należy jednak pamiętać, że rola organizacji i sądów międzynarodowych może jedynie na pewien czas powstrzymywać negatywne zmiany w wymiarze sprawiedliwości. Powrót do stanu praworządności wymaga aktywnych działań politycznych w kraju, na co do czasu wyborów parlamentarnych nie ma szans.

Dziękuję dr Tracey Sowerby, dyrektorce programowej Europaeum za zaproszenie.