Dzień: środa, 12 kwietnia 2023 r.
Miejsce: Uniwersytet Wrocławski

12 kwietnia 2023 r. wziąłem udział w seminarium naukowym organizowanym przez Katedrę Teorii i Filozofii Prawa Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Tematem spotkania były ograniczenia dla możliwości korzystania z wolności słowa przez sędziów RP. Jest to zagadnienie żywo dyskutowane w doktrynie (np. publikacje dr Adama Ploszki), dokumentach „miękkiego prawa” przyjmowanych przez różne organizacje międzynarodowe oraz zrzeszające sędziów (np. International Association of Judges), a także w orzecznictwie (np. wyrok ETPCz w sprawie Waldemar Żurek przeciwko Polsce).

Bez wątpienia kryzys praworządności uświadomił nam, że sędziowie nie mogą być tylko biernymi interpretatorami Konstytucji i ustaw. W sytuacji, kiedy dochodzi do zagrożenia niezależności sądownictwa, powinni korzystać z gwarancji wolności słowa. Powinni być także traktowani jak obywatele, którzy w niektórych sytuacjach mogą także występować w obronie swoich praw (np. jeśli obok domu sędziego realizowane są inwestycje zagrażające prawom sędziego, to niezależnie od statusu powinien on mieć możliwość protestowania). Jednym z wątków dyskusji było zakorzenienie statusu sędziego (oraz jego postrzegania i możliwości korzystania z praw) w kulturze prawnej danego państwa. Dla przykładu w Niemczech sędziowie mogą być członkami partii politycznej, co w Polsce jest praktycznie niewyobrażalne. Na ten temat ciekawe raporty przygotowała Komisja Wenecka.

Dziękuję dr Pawłowi Jabłońskiemu za zaproszenie do wygłoszenia referatu, a uczestnikom seminarium za świetne pytania i komentarze.