14 października 2025 roku uczestniczyłem w posiedzeniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności, podczas którego zajmowaliśmy się ustawą o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej, państw trzecich, agencjami UE oraz organizacjami międzynarodowymi. To ustawa ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa i skuteczności działania służb: zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej.

Podczas posiedzenia komisji wysłuchaliśmy przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Komendy Głównej Policji. Wyjaśniali, jak nowe przepisy mają usprawnić współpracę między organami ścigania różnych państw. Dyskusja dotyczyła głównie kwestii technicznych: doprecyzowania niektórych sformułowań i dostosowania ustawy do polskiego systemu prawnego.

Następnego dnia, podczas 43. posiedzenia Senatu, miałem zaszczyt przedstawić w imieniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności sprawozdanie dotyczące tej ustawy. W swoim wystąpieniu mówiłem o celu oraz założeniach ustawy:

„To jest ustawa, która ma zapewnić lepsze, bardziej skuteczne ściganie przestępczości oraz wymianę informacji pomiędzy różnymi instytucjami zajmującymi się ściganiem przestępców.”

Dotychczasowy system wymiany informacji między państwami Unii Europejskiej opierał się jeszcze na rozwiązaniach sprzed wielu lat, wywodzących się z tzw. szwedzkiej inicjatywy. W międzyczasie technologia i metody pracy organów ścigania bardzo się zmieniły, dlatego konieczne stało się dostosowanie przepisów do współczesnych realiów.

Nowa ustawa wdraża do polskiego prawa unijną dyrektywę z 2023 roku, która ma ujednolicić i usprawnić przepływ danych między krajami członkowskimi. Dzięki temu możliwa będzie szybsza wymiana informacji o osobach podejrzanych, zaginionych czy poszukiwanych, a także o przestępstwach, które mają charakter transgraniczny.

Ustawa określa, jakie instytucje uczestniczą w systemie i jakie dane mogą być przekazywane. W Polsce główną rolę w tym procesie odgrywać będzie Komenda Główna Policji, która pełni funkcję krajowego punktu kontaktowego. Nowe przepisy wzmocnią jej możliwości techniczne i organizacyjne.

Ważnym elementem ustawy jest także ujednolicenie systemów informatycznym. Wymiana danych ma się odbywać za pośrednictwem aplikacji SIENA, działającej w ramach Europolu. Dzięki temu wszystkie państwa Unii będą korzystać z tego samego, bezpiecznego i szybkiego kanału komunikacji.

Podczas posiedzenia komisji przyjęliśmy dwie drobne poprawki legislacyjne, które mają zapewnić spójność nowych przepisów z polskim prawem. Dotyczyły one doprecyzowania pojęcia „tożsamości osoby” oraz usunięcia nieścisłości w tłumaczeniu fragmentu dotyczącego środków polegających na pozbawieniu wolności.

Przyjęcie ustawy pozwoli na szybsze przekazywanie informacji między policją, prokuraturą i służbami innych państw, co w efekcie oznacza skuteczniejsze ściganie przestępczości, zwłaszcza tej zorganizowanej i międzynarodowej. Będzie to również krok w stronę lepszego wykorzystania współpracy w ramach Unii Europejskiej: tak, aby zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, przy jednoczesnym poszanowaniu zasad praworządności i ochrony danych osobowych.